Overzicht en belang algemene werkingssubsidies
De Vlaamse overheid verleent de lokale besturen algemene werkingssubsidies. Die subsidies zijn volledig voorwaardenvrij. Het bestuur moet daarover geen enkele verantwoording afleggen.
Het stijgende belang van de algemene werkingssubsidies blijkt uit de volgende tabel. Het is de financiële vertaling van de beleidsoptie van de Vlaamse Regering om de lokale besturen meer beleidsvrijheid te geven:
| Algemene werkingssubsidies naar soort (in duizend euro) | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 (raming) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Gemeentefonds - hoofddotatie | 2 246 693 | 2 324 545 | 2 404 861 | 2 496 291 | 2 583 662 | 2 674 091 | 2 767 685 | 2 864 554 | 2 964 814 |
| Aanvullende dotatie Eliacompensatie | 83 000 | 83 000 | 83 000 | 83 000 | 83 000 | 83 000 | 83 000 | 83 000 | 83 000 |
| Aanvullende dotatie sectorale subsidies | 130 391 | 130 390 | 131 010 | 131 010 | 131 010 | 131 010 | 131 010 | ||
| Aanvullende dotatie centrumsteden | 146 378 | 151 502 | 156 805 | 162 294 | 167 975 | 173 855 | |||
| Compensatie overdracht provinciale instellingen | 23 819 | 24 234 | 24 234 | 24 234 | 24 234 | ||||
| Regularisatie vroegere contingentgesco's | 332 598 | 332 598 | 332 598 | 332 598 | 332 598 | 332 598 | 332 598 | ||
| Dotatie responsabiliseringsbijdrage | 130 990 | 131 446 | 181 818 | ||||||
| Dotatie open ruimte | 31 198 | 62 920 | 89 344 | ||||||
| Compensatie niet-VIA personeel VIA6 | 30 000 | 30 630 | |||||||
| Compensatie minderontvangsten dividenden | 37 424 | ||||||||
| Totaal algemene werkingssubsidies | 2 329 693 | 2 407 545 | 2 950 850 | 3 188 657 | 3 305 591 | 3 401 423 | 3 662 693 | 3 827 737 | 4 048 727 |
| Jaarlijkse evolutie | 3,3% | 22,6% | 8,1% | 3,7% | 2,9% | 7,7% | 4,5% | 5,8% |
De belangrijkste algemene werkingssubsidie voor de gemeenten is zonder twijfel het Gemeentefonds. Sinds 2016 voegde de Vlaamse Regering verschillende kleinere dotaties toe aan de hoofddotatie van het Gemeentefonds. Het gaat telkens om voorwaardelijke financiering die de Vlaamse Regering omdoopte tot algemene financiering.
Door de regularisatie van de contingentgesco’s in 2015 ontvangen de lokale besturen sinds 2016 ook regularisatiepremies die volledig voorwaardenvrij zijn.
Daarnaast voegt het nieuwe Vlaamse regeerakkoord vanaf 2020 twee belangrijke nieuwe algemene financieringsstromen toe aan de al bestaande stromen: de dotatie voor open ruimte en de dotatie gebaseerd op de responsabiliseringsbijdragen van sommige lokale besturen.
In uitvoering van het VIA6-akkoord van 30 maart 2021 en het sectoraal akkoord van 9 juni 2021 kent de Vlaamse Regering vanaf 2021 een compensatie toe aan de lokale besturen om de oversijpelingseffecten van het VIA6-akkoord naar het personeel dat onder het toepassingsgebied van de sectorale akkoorden voor het personeel van de lokale en provinciale besturen valt, maar geen VIA-personeel is, op te vangen.
Vanaf 2022 tot en met 2026 ontvangen de gemeenten ook een nieuwe algemene werkingssubsidie ter gedeeltelijke compensatie van hun verlies aan ontvangsten uit dividenden, ten gevolge van de nieuwe tariefmethodologie die door de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt (VREG) werd vastgesteld voor de reguleringsperiode 2021-2024.